Sürüngenler

Sürüngenler, 

Omurgalı hayvanlar

ın geniş bir sınıfı. Bu sınıf kertenkele, yılan, kaplumbağa ve timsahları içine alır. Nesilleri tükenmiş olan dinazorlar, ihtiyozorlar da bu sınıfta incelenir. Bugün yeryüzünde yaşayan 7000 kadar türü bilinmektedir. 

Yılanlar

, 

kertenkeleler

, 

kaplumbağalar

, 

timsahlar

 ve 

Tuataradan

 meydana gelen hayvanlar sınıfı. 

Vücutları pul veya kemiksi plaklarla örtülüdür. Sürüngenlerin pulları üst derinin kornea tabakasının kalınlaşmasından meydana gelir. Aralarında bulunan yumuşak deri sayesinde gövdeleri rahatça eğilip bükülebilir. Karın pullarıysa çoğunlukla birbirinin üstüne biner. Bu durum yılanlarda sürünmeye yardımcıdır. Kaplumbağa ve timsahların vücutlarını örten kemiksi plakların yapısına alt deri de katılır. Kaplumbağaların baasını meydana getiren plaklar birbirine kaynamıştır. Timsahlarda ise birbirinden ayrıdır. Kertenkele ve yılanlarda pullu deri, büyümeye mani olduğundan zaman zaman atılarak yenilenir. Bu duruma gömlek değiştirme denir. Cansız pul ve levhalardan hasıl olan deri, terlemeye manidir. Vücut sıvılarının buharlaşmasını önler. Sürüngenlerde ter bezi bulunmadığından kurak ve sıcak bölgelerde rahatça yaşayabilirler. 

Değişken vücut ısılı (soğukkanlı - heterotermi) omurgalılardan olan sürüngenler, evrimsel olarak 

Amfibyumlarla

sabit vücut ısılı (sıcakkanlı - 

homeotermi

) hayvanlar arasındaki geçiş sürecini, denizden karaya, kalıcı geçişi temsil ederler. Vücutlarının pul ya da benzer levhalarla kaplı olması nem kaybını enaz düzeyde tutmalarını sağlar, bu sayede kurak ortamlara oldukça iyi uyum sağlarlar. 

Vücut ısılarını sabit tutacak metabolizmik mekanizmalara sahip olmadıkları için, vücut ısıları dış ortamın ısısına bağlı olarak değişkendir. Bu yüzden sürüngen türlerinin çok büyük bir kısmı dünyanın ılıman iklim kuşaklarında yaşamlarını sürdürür. 

Tümü akciğerleriyle solunum yapan sürüngenlerin yumurtlayarak ürerler. Bazı türlerde yavruların yumurtadan çıkması, dişinin içinde gerçekleşir. 

En eski sürüngen fosillerine 

Karbonifer Döneme

 tarihlenen kayaçlarda rastlanır. Karbonifer Dönemi izleyen 

Permiyen Dönem

 ve tüm 

Mezozoik Zaman

 boyunca, tür çeşitliliği yaygınlık yönünden hızlı bir evrimleşme göstermişler, Mezozoik Zaman'da karalardaki hakim türleri oluşturmuşlardır. 

Kretase Dönemi

 nin sonunda gerçekleşen (65 milyon yıl önce) K/T Olayı sonunda sürüngen türlerinin büyük bir bölümü yok olmuşsa da bugün gezegenimizde altıbin kadar alt türü yaşamaktadır.

Sürüngen grupları

• Sınıf Sauropsida
• Familya 
  Captorhinidae
   (nesli tükenmiş)
• Familya 
  Protorothyrididae
   - 
  Hylonomus
   (nesli tükenmiş)
• Alt sınıf 
  Anapsida
• Familya 
  Mesosauridae
   (nesli tükenmiş)
• Takım 
  Procolophonida
   - (nesli tükenmiş)
• ?Takım 
  Testudines
   - 
  Kaplumbağalar
• Alt sınıf 
  Diapsida
• Üst takım 
  Ichthyopterygia
   - (nesli tükenmiş)
• Infra sınıf 
  Lepidosauromorpha
• Üst takım 
  Sauropterygia
   - (nesli tükenmiş)
• Üst takım 
  Lepidosauria
• Takım 
  Rhynchocephalia
   - 
  Tuatara
• Takım 
  Squamata
   - 
  kertenkeleler
   & 
  yılanlar
• Infra sınıf 
  Archosauromorpha
• Takım 
  Crocodilia
   - 
  Timsahlar
• Takım 
  Pterosauria
   - (nesli tükenmiş)
• Üst takım 
  Dinosauria
   - 
  Dinozorlar